ผลกระทบของการเติมแคลเซียมออกไซด์อิสระในเถ้าลอยต่อการขยายตัวและการสูญเสียน้ำหนักของมอร์ต้าร์ผสมเถ้าลอยและผงหินปูนในสารละลายซัลเฟต พร้อมพงศ์ ฉลาดธัญญกิจ1*, ปิติศานต์ กร้ำมาตร2, กฤติยา แก้วมณี3, และ สมนึก ตั้งเติมสิริกุล4 1 ภาควิชาวิศวกรรมโยธาและสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ตาก 2 ภาควิชาวิศวกรรมโยธา คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี 3 ภาควิชาวิศวกรรมและเทคโนโลยีโยธา สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 4ภาควิชาวิศวกรรมและเทคโนโลยีโยธา และศูนย์วิจัยเทคโนโลยีการก่อสร้างและบำรุงรักษา สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาผลกระทบของแคลเซียมออกไซด์อิสระ (free CaO) ในเถ้าลอย ต่อการขยายตัวในสารละลายโซเดียมซัลเฟต และการสูญเสียน้ำหนักในสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตของตัวอย่างมอร์ต้าร์ผสมเถ้าลอยและผงหินปูน (แทนที่ในปูนซีเมนต์ประเภทที่ 1) โดยใช้เถ้าลอยตั้งต้นที่เติมแคลเซียมออกไซด์อิสระให้มีปริมาณแตกต่างกัน ผลการศึกษาพบว่า ในสารละลายโซเดียมซัลเฟต การขยายตัวของมอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ประเภทที่ 1 ล้วน มีค่ามากกว่าประเภทที่ 5 ล้วน ขณะที่การขยายตัวของมอร์ต้าร์ผสมผงหินปูน (limestone powder ขนาด 3 ไมโครเมตร) ร้อยละ 10 มีค่าใกล้เคียงกับมอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ประเภทที่ 5 ล้วน และพบว่าการแทนที่ด้วยเถ้าลอย หรือเถ้าลอยร่วมกับผงหินปูน มอร์ต้าร์จะมีค่าการขยายตัวมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับชนิดและปริมาณการแทนที่ของเถ้าลอย กล่าวคือถ้าเถ้าลอยมีปริมาณ CaO สูง การแทนที่ในปริมาณต่ำอาจทำให้การขยายตัวมากขึ้น ส่วนในกรณีสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟต การสูญเสียน้ำหนักของมอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ประเภทที่ 1 ล้วนมีค่ามากกว่าทั้งของมอร์ต้าร์ประเภทที่ 5 ล้วน และมอร์ต้าร์ผสมผงหินปูน ขณะที่การสูญเสียน้ำหนักของมอร์ต้าร์ผสมเถ้าลอยร้อยละ 20 และร้อยละ 40 นั้น มีค่ามากกว่ามอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ล้วน ส่วนการแทนที่ด้วยเถ้าลอยร่วมกับผงหินปูน พบว่าทำให้ค่าการสูญเสียน้ำหนักของมอร์ต้าร์น้อยกว่ามอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ประเภทที่ 1 ล้วน และใกล้เคียงกับมอร์ต้าร์ปูนซีเมนต์ประเภทที่ 5 ล้วน สำหรับปริมาณ free CaO ที่ต่างกันในเถ้าลอย พบว่าไม่มีผลกระทบต่อค่าการขยายตัวและการสูญเสียน้ำหนักของตัวอย่างมอร์ต้าร์ในสารละลายซัลเฟตคำสำคัญ :แคลเซียมออกไซด์อิสระ, เถ้าลอย, ผงหินปูน, ซัลเฟต, ความคงทน